Wywiad z Marcinem Skupskim, specjalistą chorób wewnętrznych, gastroenterologiem, zastępcą ordynatora Oddziału Chorób Wewnętrznych Szpitala Pro-Medica w Ełku.

Nowotwory przewodu pokarmowego należą do najczęściej występujących, zarówno wśród kobiet, jak i u mężczyzn. Wielu dramatycznych sytuacji dałoby się uniknąć dzięki badaniom profilaktycznym. – Badania u gastroenterologa nie należy się obawiać ani wstydzić – przekonuje lek. Marcin Skupski, który właśnie rozpoczął współpracę z Poradnią Medyczną “CardioVita” w Suwałkach.

Iwona Danilewicz: Jaka jest różnicą między gastrologiem a gastroenterologiem?

Lek. Marcin Skupski: Właściwie żadna. To są pojęcia używane zamiennie.

Jakie najczęstsze choroby diagnozuje Pan u pacjentów w naszym regionie?

Przyjmuję pacjentów w Ełku, Grajewie i od niedawna – w Suwałkach. Najczęściej pacjenci zgłaszają się z powodu refluksu żołądkowo-przełykowego, ponadto z dolegliwościami bólowymi jamy brzusznej, zmianą rytmu wypróżnień, krwawieniami z przewodu pokarmowego. Trafiają do mnie również pacjenci z odchyleniami w badaniach laboratoryjnych i obrazowych wykonanych przez lekarzy rodzinnych – w celu pogłębienia diagnostyki lub kontroli. Część pacjentów chce się zbadać przesiewowo – o tym warto pamiętać.

Na nowotwory choruje coraz więcej młodych osób…

Tak. Dane WHO jasno na to wskazują. Profilaktyczną diagnostykę endoskopową należy wykonać w niektórych przypadkach już od 40. roku życia, zaleca się to, gdy w rodzinie pojawiały się nowotwory jelita grubego. W przypadku zespołów polipowatości ta granica przesuwa się jeszcze niżej, ale to są już szczególne sytuacje.

Zatem kiedy trzeba poddać się badaniu u gastroenterologa?

Gdy mówimy o pacjentach bezobjawowych, to w wieku 50 – 64 lat należy wykonać kolonoskopię – co 10 lat, czyli dwukrotnie. Natomiast jeżeli u kogoś w rodzinie – u krewnego pierwszego stopnia – występował nowotwór jelita grubego, badanie należy wykonać już po 40. roku życia. Sygnałem alarmowym powinno być każde krwawienie z dolnego odcinka przewodu pokarmowego – to bezwzględne wskazanie do wykonania kolonoskopii.

Zdaję sobie sprawę z tego, że pacjenci wstydzą się takich badań. Gastroenterologa pacjenci omijają. W trakcie wizyty naruszamy pewien krąg intymności, badania nie należą do przyjemnych, ale przy współpracy pacjenta i lekarza, są do wytrzymania. Lekarze cały czas podnoszą swoje umiejętności, starając się, aby były one jak najmniej dokuczliwe. Warto jednak pamiętać, że do kolonoskopii należy się przygotować – chodzi przede wszystkim o oczyszczenie jelita. Zgłoszenie się na takie badanie wymaga przygotowania dietetycznego oraz oczyszczenia preparatem wywołującym biegunkę. W przypadku zlekceważenia naszych zaleceń, przy niedostatecznym oczyszczeniu jelita możemy pewne zmiany przeoczyć i jakość badania jest wówczas znacznie gorsza. Celem przesiewowej kolonoskopii jest znalezienie i usunięcie małych zmian.

Jakie inne sygnały powinny zaniepokoić?

Zmienny rytm wypróżnień, pojawienie się zaparć, trudności z oddaniem stolca, uczucie niepełnego wypróżnienia. Wiele chorób zapalnych jelita, nie tylko nowotworów, wiąże się właśnie ze zmianą rytmu dobowego. Bardzo niepokojącym objawem jest stolec ołówkowaty – występuje wtedy zwężenie średnicy stolca wywołane zmniejszeniem światła przewodu pokarmowego na poziome esicy lub odbytnicy.

Nie powinniśmy lekceważyć również bólów nadbrzusza – pacjenci mówią, że boli ich żołądek, jednak takie dolegliwości mogą wskazywać m. in. na choroby wątroby lub trzustki. Warto zacząć od podstawowej diagnostyki, np. USG jamy brzusznej lub gastroskopii.

Jak często występują nowotwory jelita grubego? Co mówią dane statystyczne?

W Polsce diagnozuje się około 18-19 tys. zachorowań na nowotwór jelita grubego rocznie. Liczba ta cały czas rośnie, szacuje się, że w 2030 r. może sięgnąć ok. 27 tys. zachorowań. W 2018 r. nowotwór jelita grubego stanowił drugą wśród mężczyzn i trzecią wśród kobiet najczęstszą przyczynę zgonów z powodu nowotworów złośliwych. Pod względem wskaźników 5-letnich przeżyć dla pacjentów chorych na raka jelita grubego, mimo obserwowanej na przestrzeni lat poprawy, Polska wciąż zajmuje jedno z ostatnich miejsc w Europie. Jeżeli odpowiednio wcześnie wykonamy kolonoskopię, to możemy zapobiec rozwojowi tej choroby.

Jest pewna kaskada powstawania nowotworu. Rak jelita grubego najczęściej rozwija się z polipa, więc podczas kolonoskopii naszym celem jest znalezienie jak najmniejszych zmian przedrakowych (polipów), które można podczas badania usunąć. Jeśli znajdziemy zmianę lub zmiany bardziej zaawansowane, to jest naciekające głębsze warstwy jelita, nie wyklucza to całkowitego wyleczenia metodą endoskopową. Współpracujemy z ośrodkami wyższej referencyjności, które zajmują się usunięciem takich zmian podczas kolonoskopii. Nie powinniśmy się wstydzić tych badań. My, jako lekarze, musimy przekonać Polaków, że kolonoskopia może uratować życie – dzięki wykryciu i usunięciu polipów lub wczesnemu zdiagnozowaniu raka okrężnicy, na etapie kiedy radykalne wyleczenie choroby jest jeszcze możliwe. Wstyd się wstydzić – jeżeli chodzi o kolonoskopię.

Wiem, że inną obawą pacjentów jest wytworzenie sztucznego odbytu na powłokach jamy brzusznej, czyli stomii. Jednak nie każde leczenie operacyjne wykrytego raka jelita grubego wiąże się z koniecznością jej wytworzenia. To przerażające, ale niektórzy wolą nie poddać się kolonoskopii/operacji i umrzeć, niż żyć z “workiem na brzuchu”. Nie zawsze tak się to musi skończyć. Ogrom operacji odbywa się jednoetapowo, a jeśli wyłania się stomię, często jest ona protekcyjną, która pozwala na bezproblemowe wygojenie się zespolenia, a można ją później zamknąć. Nawet jeżeli zabieg będzie wiązał się z koniecznością pozostawienia stomii, to aktualnie funkcjonowanie pacjenta ze sztucznym odbytem jest znacznie mniej uciążliwe z uwagi na rozwój instrumentarium do jego obsługi oraz wyśmienitą opiekę w poradniach stomijnych.

Jest Pan również wyjątkowo doświadczonym endoskopistą. Wiem, że pacjentów z Suwalszczyzny będzie Pan diagnozował również w Ełku.

Tak, pacjenci kierowani na badanie endoskopowe mogą przyjechać do Szpitala ProMedica w Ełku. Badania będą wykonywane w możliwie jak najkrótszym terminie. Szpital dysponuje bardzo dobrze wyposażoną pracownią, umożliwiającą sprawne przeprowadzenie badań. W przypadku braku możliwości wykonania badania, z uwagi na dolegliwości bólowe dysponujemy również możliwością wykonania badań w znieczuleniu. Szczegółowe informacje są dostępne w rejestracji oraz na stronie internetowej Poradni Medycznej Cardiovita w Suwałkach.

Czy profilaktyka – nie tylko badania, ale i powszechnie promowane zdrowe odżywianie – może mieć wpływ na zdrowie i uniknięcie chorób układu pokarmowego?

Nie jestem pewien, czy jesteśmy w stanie uchronić się przed wszędobylskimi karcynogenami. Czy zdrowe odżywianie jest gwarancją długowieczności? Nie jest to takie oczywiste, ponieważ na wiele rzeczy nie mamy bezpośrednio wpływu. Na pewno należy unikać żywności wysoko przetworzonej, ale nie daje to pewnej gwarancji uniknięcia nowotworu. Niestety, statystyka jest bezwzględna. Nasza populacja jest zagrożona nowotworem jelita grubego. Jeszcze raz należy przypomnieć, że najważniejsza jest profilaktyka – program badań przesiewowych. Jednak nie należy zapominać o innych chorobach nowotworowych przewodu pokarmowego: żołądka, trzustki, wątroby oraz dróg żółciowych.

Dziękuję za rozmowę.

Lek. Marcin Skupski – specjalista chorób wewnętrznych, gastroenterolog. Ukończył wydział lekarski Białostockiego Uniwersytetu medycznego w 2011 r. Szkolenie specjalizacyjne z chorób wewnętrznych odbył w latach 2012-2018 r. w Oddziale Chorób Wewnętrznych szpitala ProMedica w Ełku, następnie w latach 2019-2022 zdobył specjalizację z gastroenterologii w Oddziale Gastroenterologicznym Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Olsztynie. Od 2012 r. wykonujący badania endoskopowe diagnostyczne i zabiegowe. Członek Białostockiego Oddziału PTG-e oraz ESGE. Obecnie pełni rolę zastępcy Ordynatora Oddziału Chorób Wewnętrznych Szpitala Pro-Medica w Ełku.

Poradnia Gastroenterologiczna, badania: gastroskopia, kolonoskopia

źródło: www.NiebywaleSuwalki.pl